«جمهوری اتحادیه میانمار»

بخش اول: کلیات

 بخش دوم: سیاست و حکومت

میانمار (برمه پیشین) کشوری است در آسیای جنوب شرقی که از شمال شرق با چین، از شرق با لائوس، از جنوب شرق با تایلند، از غرب با بنگلادش و از شمال غربی با هند مرز مشترک دارد و از جنوب غربی با خلیج بنگال و از جنوب با دریای آندامان محصور است. میانمار با مساحتی حدود 680 هزار کیلومتر مربع، دومین کشور بزرگ آسیای جنوب شرقی بعد از اندونزی است. در سال ۱۸۲۴ برمه توسط بریتانیا اشغال و ضمیمه حکومت هند (مستعمره بریتانیا) شد. در سال ۱۹۳۷ بریتانیا برمه را به همراه منطقه «آراکان» (راخین فعلی) مستعمره‌ای جدا از حکومت هند خواند و آن را «برمه بریتانیا» نام نهاد.

در سال ۱۹۴۸ برمه پس از 124 سال که تحت استعمار انگلیس قرار داشت، با رهبری ژنرال آنگ سان طی موافقتنامه‎ ای با انگلستان، استقلال خود را به دست آورد. از آن زمان، این کشور شاهد درگیری‌ میان گروه ‎های سیاسی و  144 قومیت خود بوده است.

میانمار در سال 1997 به عضویت «اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا» (آ.سه.آن) درآمد. عضویت میانمار در این مجمع را می‎ توان مهمترین جلوه حضور این کشور در روابط بین ‎الملل دانست.

میانمار، روابط دیپلماتیک نسبتاً محدودی با سایر کشورها دارد. در مجموع 41 سفارتخانه مقیم در میانمار وجود دارد و 38 کشور نیز در میانمار دارای سفیر غیرمقیم (اکردیته)- بیشتر در بانکوک و دهلی- هستند. همچنین میانمار دارای سفارت در 36 کشور و 6 کنسولگری در چین، آمریکا و تایلند است.

بیشترین حجم تجارت خارجی میانمار با کشورهای منطقه، خصوصاً چین، تایلند، سنگاپور، ژاپن و هند می‎باشد و این کشورها در طول سال‎ های اخیر بالغ بر 70 میلیارد دلار در بخش‎های کشاورزی، معادن، نفت و گاز، ساخت نیروگاه ‎های برق، زیرساخت‎های حمل و نقل دریایی و هتل سازی میانمار سرمایه ‎گذاری نموده ‎اند.

مساله مسلمانان روهینگیایی یکی از مهمترین مشکلات میانمار در عرصه داخلی و سیاست خارجی است. روهینگیایی‎ ها یک گروه اقلیت قومی عمدتا مسلمان هستند و بیشتر در ایالت راخین (آراکان سابق) در غرب میانمار زندگی می کنند. دولت میانمار آن ها را مهاجرین بنگلادشی می د‎اند و از اعطای شهروندی به آنها خودداری می‎نماید. بیشتر روهینگیایی ‎ها در شرایط بسیار اسف‎بار و با کمترین امکانات در اردوگاه های پناهندگان در نزدیکی مرز بنگلادش زندگی می‌کنند. بیش از یک میلیون نفر از آنان نیز طی سال‎ های اخیر در پی موج خشونت‎ها در راخین به بنگلادش گریخته و در اردوگاه‎ های موقت ساکن شده ‎اند. بر اساس اعلام سازمان ملل، روهینگیایی‎ ها بزرگترین اقلیت بدون تابعیت در جهان هستند.

بخش سوم: رابطه ایران  و میانمار

سابقه روابط مردم ایران و برمه به چند صد سال قبل و مهاجرت تاجران ایرانى به سواحل برمه بر می‎گردد. در منطقه آراکان (راخین فعلی)، مدت‌‌ها حکام مسلمانان فرمانروائى مى‌کردند. در این دوره زبان فارسى وارد زبان آراکانى و برمه اى گردید و تا سال ۱۸۳۶ میلادى- که انگلستان بر برمه مسلط شد- زبان رسمى دربار آراکان بود. پس از تسلط انگلیس نیز عده‌اى از ایرانیان به برمه، بویژه یانگون مهاجرت نموده، در آن سرزمین سکنى گزیدند. گرچه بیشتر شیعیان یانگون از اسلاف شیعیان هندى مى‌باشند ولى علایق خاصى نسبت به ایران دارند. آنان در گذشته از شهرهای، شیراز، کاشان، بهبهان و یزد به برمه مهاجرت نموده ‎اند و امروز نیز خانواده‎ هایی با اسامی کاشانی، شیرازی، بهبهانی، اصفهانی و یزدی در میانمار اقامت دارند.

در این میان اگرچه بیشتر مسلمانان میانمار، سنى مذهب و حنفی می‎باشند ولی حدود 10 هزار مسلمان شیعه نیز در این کشور زندگى مى‌کنند که ریشه ایرانی- هندی دارند. مرکزیت شیعه در شهر یانگون است و مسجد «مغول شیعه» یا «پنجه مسجد» (مسجد ایرانیان) و نیز مدرسه امیرالمومنین محل اصلی تجمع شیعیان این کشور می ‎باشد.

برقراری مناسبات رسمی ایران و میانمار به سال 1347 برمی گردد که سفیر ایران در دهلی نو به ‌عنوان سفیر اکردیته در یانگون (پایتخت پیشین میانمار) معرفى شد. همچنین سفیر برمه در پاکستان نیز به ‌عنوان سفیر اکردیته در تهران تعیین و در ۱۳۴۹ استوارنامه خود را تسلیم نمود. در حال حاضر سفیر جمهوری اسلامی ایران در تایلند، در میانمار اکردیته بوده و سفیر میانمار در دهلی نو نیز در تهران اکردیته می باشد.

در زمینه مراودات فرهنگی، دو کشور چندین نشست گفتگو میان اسلام و بودیسم را با حضور علمای عالیرتبه مسلمان و بودایی برگزار نموده اند.

ایران در ارسال کمک های بشردوستانه به میانمار نیز نقش پررنگی داشته و در چندین نوبت، کمک های خود را برای مردم آسیب دیده به ویژه مسلمانان این کشور ارسال نموده است.

از نظر اقتصادی، سطح روابط ایران و میانمار در بیشتر سال ها در دهه ‎های اخیر، محدود بوده است. مهم ترین اقلام صادراتی ایران به میانمار شامل میلگرد، کلاف آهنی، قیر، نفت، پارافین، روغن ‎های صنعتی و اوره می‎ باشد. مهم ترین اقلام وارداتی از میانمار انواع لوبیا، قطعات دوربین ‎های عکاسی، جعبه‎ های چوبی و کارتن است.